SON DAKİKA || Elektrikli otomobillerde şarj problemi

Erdem Şenol / Milliyet.com.tr – Elektrikli otomobillere olan ilgi her geçen gün artarken, araçların şarj dolum süreleri ve menzil problemleri, tüketicilerin kafasında sual işaretlerine sebep oluyor. Otomobil üreticileri elektrikli araçlarda menzil kaygısını gidermek için çıtayı daha da yükseltmeye emin. Mevcut araçlarda menzil 400-500 km iken firmalar, bunu 1000 km’ye çıkarmaya çalışıyor. Peki 1000 km menzilli elektrikli bir otomobil, otomotiv piyasasını iyi mi etkileyecek? Türkiye Elektrikli ve Hibrid Araçlar Derneği Başkanı Berkan Bayram ve Milliyet Gazetesi Dış Haberler Müdürü ve Otomotiv Editörü Levent Köprülü mühim açıklamalarda bulunmuş oldu.

Elektrikli otomobiller 2010’da satışa sunulduğunda tek şarjla 120 km mesafe yol giderken, günümüzde bu sayı 837 km’ye varmış durumda. Elektrikli otomobillerin en büyük sıkıntısı olarak gösterilen ve tüketicileri endişelendiren menzil problemine firmalar 1000 km’ye kadar ulaşan kapasitelerle çözüm getirmeyi düşünüyor. Berkan Bayram ise 1000 km menzile haiz elektrikli bir otomobil üretmenin önünde engel olmadığını dile getirirken, “1000 km menzile haiz elektrikli otomobile niçin ihtiyacımız var?” sorusunu sormak gerektiği kanaatinde. Tek şarjla 1000 km giden bir vasıta üretmenin PR ve pazarlama stratejisiyle doğru orantılı bulunduğunu söyleyen Bayram, “Sonucunda teknolojik olarak şu anda 1000 km, 1500 km menzilli otomobil yetiştirebilirsiniz. Sadece bunu tüketiciye sunarken iyi mi bir yol haritası izleyeceksiniz, burası eleştiri bir mevzu” dedi.

6 DAKİKALIK ŞARJLA 500 KM YOL KATEDERSENİZ…

“Tüketicinin bu şekilde bir araca ihtiyacı var mı?” sorusunu soran Berkan Bayram, “Konvansiyonel bir araçta bir depoyu doldurduğunuz vakit 600-700 km bir menzile haiz oluyorsunuz. Dolayısıyla elektrikli otomobilde de 600-700 km’yi hedeflediğiniz vakit, konvansiyonel aracın avantajını elektrikli otomobil için de eline geçirmiş olacaksınız. Fosil yakıtlı bir aracın akaryakıt istasyonunda bekleme süresi 3 ila 8 dakika içinde oynuyor. Bunun için averaj 6 dakika diyebiliriz. Eğer elektrikli otomobilde şarj süresini 6 dakika şeklinde bir süreye çekebilirseniz ve bu 6 dakikalık süreyle 500 km yol katedebilirseniz, o noktadan sonrasında sizin artık 1000 km menzile haiz elektrikli otomobil üretme ihtiyacınız olmayacak” diye konuştu.

‘EK AĞIRLIK YÜKLEMEK DEMEK’

Elektrikli otomobillerde menzil elde edebilmek için batarya kapasitesinin artırılması icap ettiğini söyleyen Bayram, batarya kapasitesinin artmasının araca ek ağırlık yüklemek olduğuna dikkat çekti. “Araca ek ağırlık yüklemek aslına bakarsak aracın verimliliğini düşürmek anlamına gelir” diyen Bayram, “1000 km’lik bir araca ortalama 180-200 KW saatlik bir batarya yüklemeniz gerekecek. Bu da aracın ağırlığını artıracak. Bu ağırlığı destekleyebilmek için de aracın elektrik motorunu da artırmanız gerekir. Şu anda averaj elektrikli otomobilin motoru ortalama 150-200 KW aralığında. Siz 1000 km’lik bir aracı desteklemek için ortalama 250-300 KW yükleyerek bu aracı hareket ettirebilirsiniz. Dolayısıyla aracın menzilini artırmanız, batarya ağırlığını artırmanız anlamına gelir, batarya ağırlığını arttrmanız elektrik motorunun KW cinsinden enerjisini artırmanız anlamına gelir. Bu ikisini artırdığınızda aracın verimliliği düşer” uyarısında bulunmuş oldu.

‘MALİYET İKİ KATINA ÇIKAR’

Bu durumun da aracın maliyetini iki katına çıkardığının altını çizen Berkan Bayram, tüketicinin de 1000 km menzili tercih etmesine bir sebep olmadığını seyahat süreçlerini örneklendirerek deklare etti. Bayram, “Herhangi tipte bir otomobilde seyahat yaptığınızda 300-400 km aralıklarla mola ihtiyacı hissedersiniz. Bu durma sürecinde de ortalama 30-45 dk’lık bir mola vermek istersiniz. Bu molaları siz her 300-400 km’de bir yaparsınız ki bu insani bir durumdur. Dolayısıyla 1000 km menzile haiz bir vasıta ürettiğinizde kimin 1000 km’lik bir kullanım ihtiyacı olur?” ifadelerini kullandı.

AĞIRLIK AZALTMA İŞLEMİNE GİDİLDİ

Levent Köprülü ise batarya ağırlığı mevzusunda Berkan Bayram ile aynı fikirde. Elektrikli otomobillerde ciddi bir ağırlık azaltma işlemine gidildiğini belirten Köprülü, elektrik motorlarının büyük bir ağırlık kapsamadığını fakat bataryaların araca büyük bir ağırlık yüklediğini belirtti. Aracın ağır olduğu vakit oldukca daha çok enerji harcadığını belirten Köprülü, bu durumun önüne geçilmesi için bazı hafifletilmelere gidildiğini, karbonfiber denilen hafifçe malzemeler kullanabileceğinin fakat karbonfiber kullanılması durumunda aracın yüksek meblağlara üretilebileceğinin altını çizdi.

Bataryada kullanılan maddelerin oldukca mühim bulunduğunu söyleyen Köprülü, “Dünyanın büyük bir kısmı lityum iyon denilen bataryalardan kullanıyor. Buna alternatif batarya geliştirilmeye çalışılıyor. Bir de lityumla beraber içindeki karışımların değiştirilerek enerjiyi tutma kabiliyetinin artırılması şeklinde bir emek harcama söz mevzusu. Enerji kabiliyetinin artırılması da bataryayı büyütmeden, aynı boyutta fakat daha çok enerji depolayabilecek hale getirilmeye çalışılması. Bu da aynı şekilde benzin artırma çabalarının mühim bir kolu” dedi.

‘YAYGIN KULLANIM MANTIKLI VE GEREKLİ DEĞİL’

1000 km menzilli araçların reklam ve pazarlama için üretebileceğine dikkat çeken Berkan Bayram ise, yaygın kullanıma sürülmesinin mantıklı ve lüzumlu olmadığına dikkat çekti. Markanın teknolojisi ve tüketicinin markaya karşı olan algısını değiştirecek bir üretim biçimi olacağını da ekledi.

ÖNEMLİ OLAN ŞARJ SÜRESİ

Tüketici algısının oldukca mühim olduğuna dikkat çeken Bayram, mühim olanın menzil değil şarj süresi olduğuna vurgu yapmış oldu. Şu anda elektrikli otomobillerin ortalama 400 km menzile haiz bulunduğunu söyleyen Bayram, en düşük menzilli elektrikli otomobil modelinin 260 km, en yüksek menzilli elektrikli otomobilin ise 650 km bulunduğunu ekledi. Bayram bu mevzuyu, “Elektrikli otomobillerde averaj 400 km menzil elde ediyoruz. Bu adımdan sonraki ikinci adımımız şarj süresi. Şarj süresini ortalama 10 dk’lık sürelere indirebilirsek ve 10 dk’lık sürede 300 km’lik bir menzil alabilirsek o vakit insanoğlu elektronik tarafa ağırlık verecek” diyerek deklare etti.

TÜRKİYE’DE HIZLA GELİŞİYOR

Türkiye’deki şarj istasyonu altyapısının hızla ilerlediğini belirten Berkan Bayram, “2011’den beri oldukca süratli adımlar atıldı. Şarj teknolojisi de oldukca değişti. Eskiden düzgüsel şarjlanma gücüne haiz istasyon sayısı daha azdı, şu anda daha da arttı. Sadece süratli şarj istasyonlarına da ihtiyacımız var” ifadelerini kullandı. Süratli şarj istasyonlarının da katlanarak arttığına dikkat çeken Bayram, firmaların kendi kaynaklarıyla bu yatırımları yaptıklarını da ekledi.

Bayram, “Zaman içinde devlet teşvik sistemi şarj istasyonlarına da gelirse firmalar nezdinde de karşılık bulacak, yatırımlar artacak. Şarj istasyonu ihtiyacı duyan tüketici de daha süratli, daha çok bir şarj ağına haiz olacak” diye konuştu. Türkiye’deki tüketicinin kafi kaynağa ulaşamadığını ve devamlı mesele gördüğünü belirten Bayram, Türkiye’de elektrikli otomobil yolculuğu icra eden 6 bin kullanıcı bulunduğunu, Türkiye’de elektrikli otomobil gerçeği bulunduğunu ve bunun geniş kitlelere yayılamadığının altını çizdi. “Türkiye’de elektrikli otomobil alınır mı, kullanılır mı, satılır mı şeklinde birçok sual işareti var” ifadelerini kullanan Bayram bu yıl ve seneye elektrikli otomobilin yaygınlık kazanacağına dikkat çekti.

‘TOGG UMUT BESLİYOR’

TOGG’un büyük bir ümit beslediğini söyleyen Berkan Bayram TOGG için, “Kullanıcılarımız için oldukca hızlandırıcı bir etkene haiz olacaktır” dedi. Türkiye’de elektrikli otomobil alımının son dört yılda katlanarak arttığını fakat bunun satış rakamlarına yansımadığına dikkat çeken Bayram, elektrikli otomobillerden üç değişik vergi alındığına da dikkat çekti. “Dünyadaki birçok ülkeden elektrikli otomobiller için vergi alınmıyor, teşvik ediliyor. Bizde en büyük sınırlandırıcı etken vergilerle yüklenmiş olması” diyen Bayram, MTV, ÖTV ve KDV alınmasının tüketicilerde negatif bir algıya sebep olduğuna dikkat çekti. “TOGG’la beraber ne olur? Bu vergiler değişmiş olur mi?” sorularını soran Bayram, vergi sistemiyle beraber teşvik edilirse güzel başarıya ulaşmış bir pazar elde edileceğini söylemiş oldu.

‘ÇOK HIZLI BİR ÇALIŞMA YAPILABİLİR’

TOGG’un 2023 senesinde yollara çıkmaya başladığını söyleyen Levent Köprülü, bu senenin sonunda da vasıta üretilmeye başlanacağını ekledi. Devlet eliyle altyapı yatırımlarının görülmediğini söyleyen Köprülü, “Bazı benzin dağıtım şirketleri ve elektrik dağıtım şirketleri kendileri bu mevzuda yatırımlar hayata geçirmeye başladı. Şehirlerarası benzin istasyonlarına şarj üniteleri konmaya başlandı. Kent içlerinde hâlâ bir miktar belirsizlik var. Şarj istasyonlarını her yerde görmek mümkün olmuyor” ifadelerini kullandı. TOGG’un çıkma zamanının da giderek yaklaştığına dikkat çeken Köprülü, son dakika insanı olduğumuzu ve 2023’te elektrik altyapısına ilişkin oldukca süratli bir emek harcama yapılabilme ihtimali bulunduğuna dikkat çekti.

ALTYAPI ÇALIŞMALARINA BÜYÜK BİR ETKİSİ OLACAK

Levent Köprülü, TOGG’un altyapı çalışmalarına büyük bir tesirinin olacağını söylemiş oldu. Köprülü, “Desteklenen ve istenen bir proje. Bu projenin başarıya ulaşmış olması için normal olarak bazı adımlar atılacaktır. Halkın şimdilik ciddi bir ilgisi var” diye konuştu.

‘TEŞVİK EDİLMELİ’

Alım ve satım noktasında elektrikli araçların da yer aldığını görmek icap ettiğini belirten Berkan Bayram, “Elektrikli aracı aldığınız vakit katlanarak artan değere ulaşıyor. Sattığınız vakit da kıymet kaybetmiyor. Bir otomobili üretmek mühim fakat ürettiğiniz vakit onu alınabilir ve satılabilir halde üretmeniz lazım. Elektrikli otomobil şu anda bu aşamada bir sorun yok. Vatanımızda, şu anda mevzuya birazcık da uzak durma mesafeli kalma problemi var” dedi. Bu problemi geniş kitlelere ulaştırarak çözebileceklerini belirten Bayram, elektrikli otomobilin çevresel ve sağlıkla ilgili pozitif ayrışmasından dolayı teşvik edilmesi ihtiyaç duyulan bir unsur bulunduğunu altını çizdi.

ŞEHİR MERKEZİNE GİRMEK YASAK

Menzil ve batarya problemi çözüldüğünde halkın elektrikli otomobillere bakış açısının değişeceğini söyleyen Levent Köprülü ise, elektrikli otomobillere ilginin Avrupa’da erken başladığını, devletlerin elektrikli otomobil satın alırken ciddi bir destek verdiğini belirtti. Norveç’in bu mevzuda önde gelen ülkelerden biri olduğuna dikkat çeken Levent Köprülü, “Elektrikli vasıta kullanıcısına parasız parktan vergiye varıncaya kadar kolaylık sağlıyorlar. Orada şarj altyapısı ciddi şekilde ilerlemiş durumda. Bunların hepsini bir arada sunulursa Türkiye’de de kabul göreceğinden inanırım. Benzinli ve dizel araçlara engelleme getirilirse ki bunun geleceği söyleniyor. 2030’dan itibaren bu yavaş yavaş başlamış olacak. Avrupa’da eski dizel araçların kent merkezine girmesi yasak. Bunun şeklinde şeyler çıkmış olduğu takdirde insanoğlu mecburen ya toplu taşıma kullanacaklar ya da elektrikli vasıta kullanacaklar” dedi.

‘POPÜLARİTE KAZANAMAYABİLİR AMA…’

Elektrikli otomobilin Türkiye’de kabul görebileceği mevzusunda şüpheleri olan Levent Köprülü, “Popülarite kazanamayabilir. Yeniliklere alışmak o denli kolay değil. Ben dahil olmak suretiyle birçok insan motor sesini duymak istiyor. Dolayısıyla alışkanlıkları bırakmak pek kolay olmayabilir. Sadece yeni nesil bunun öncülüğünü yapabilir. İnsanlar fiyatı uygun olursa ve şarj alt yapısı iyi olursa içi oldukca elvermese bile elektrikli araca geçiş sağlayabilir ” diye konuştu.

‘ELEKTRİKLİ TEKNE İHRAÇ EDİYORUZ’

“Vatanımızda de elektrikli araca niçin süratli bir halde geçiş yapmak icap ettiğini iyi anlatmamız gerekiyor” diyen Berkan Bayram da, dünyanın bu noktaya doğru gittiğini ve elektrikli aracın tüketici tarafınca süratli bir halde karşılık bulacağını söylemiş oldu. Fazlaca kısa bir süre sonrasında elektrikli otomobil alışkanlığımızın oluşacağını söyleyen Bayram, “Elektrikli otomobille beraber daha azca endüstri sitelerine gideceğiz bu sebeple daha azca mesele yaşayacağız. Endüstri siteleri ve oradaki işletmeler ne yapacaklar? Bu sorulara şimdiden çözüm bulmamız gerekiyor. Hızla bu noktaya evirildiğimiz için yol haritası belirlemeliyiz. Bunu bir tek otomobil olarak düşünmeyin. Elektrikli tekne, vapur ve uçağa kadar birçok elektrikli vasıta kısa sürede karşımıza çıkacak. Şu an Pendik’ten elektrikli tekne ihraç ediyoruz. Mevzu tamamen elektrifikasyona gidiyor. Elektrikli araçları iyi anlamamız, hayatlarımıza dahil etmemiz ve devlet tarafınca bir yol haritası çizmemiz gerekiyor” yorumunu yapmış oldu.

TESLA YATIRIMLARA BAŞLADI

Mevzuyla ilgili Tesla da Türkiye’de yatırımlar hayata geçirmeye başladı. Süper şarj istasyonları için Tesla’nın web sitesinde Türkiye’den 10 il yer aldı. Bu iller; İstanbul, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Edirne, Sakarya, İzmir ve Konya olarak sıralandı. Türkiye’deki 10 kente süper şarj istasyonu konumu eklediğini duyuran Tesla, Türkiye’de değişik iş ilanları açtı. Firmanın 2022 içinde Türkiye’de resmi olarak kuruluşunu ve yapılanmasını tamamlayarak 4 modelini de satışa sunması öngörülünler içinde. Tesla, ‘supercharger’ (süper şarj) altyapısını da Türkiye’ye getirecek.