• Genel

Motorlu Taşıtlar Vergi Sistemi Değişiyor

• admin
• Kasım 30, 2010

Gelir İdaresi Başkanlığı, motorlu taşıtlar vergisinde mevcut sistemi gözden geçirmeye hazırlanıyor. Yeni dönemde, devletimizde de emisyona dayalı bir vergileme gündeme gelebilecek

Elektrikli araçlarla ilgili hususi tüketim vergisi emekleri esnasında bu tür araçlarda motorlu taşıtlar vergisi uygulamasının iyi mi olacağı da ele alındı.

Gelir İdaresi, Motorlu Taşıtlar Vergisinde gelecek yıl kapsamlı bir emek harcama yapılması yönünde bir tavır aldı.

Bu çalışmada, halen silindir hacmi ve yaşı esas alan Motorlu Taşıtlar Vergisi sisteminin, yeni bir değerlendirmeye doğal olarak tutulacağı, bu kapsamda AB üyesi ülkeler başta olmak suretiyle çeşitli ülkelerin vergi uygulamalarının da tek tek taranacağı açıklandı

Sözkonusu çalışmada, 17 AB üyesi ülkede uygulanan emisyona dayalı vergileme de gündeme alınacak ve buna yönelik bir sistem de alternatifler içinde bulunacak.

Gelir İdaresinin çalışmalarının arkasından mevcut sistemde değişikliğe gidilip, gidilmeyeceği netleşecek.

Ayrıca Gelir İdaresi, yeni sistem arayışında en fazla oluşturulacak yeni sistemin İdare Mahkemesi tarafınca geçmişte olduğu şeklinde iptal edilmesinden çekiniyor.

Motorlu Taşıtlar Vergisinde mevcut düzenleme öncesindeki Vergi Kararnamelerinin ardarda iptal edildiğine dikkati çeken yetkililer, ”Motorlu Taşıtlar Vergisi, oldukca geniş bir kitleyi ilgilendiriyor. Yapılacak düzenlemeden memnun olmayan bir kesim ne olursa olsun olacaktır. O nedenle Motorlu Taşıtlar Vergisiyle ilgili çalışmalarda her dönem zorluklarla karşılaşıldı” dediler.

DÜNYA, EMİSYONA DAYALI VERGİLEMEYE GEÇİYOR

Öte taraftan, Gelir İdaresi Başkanlığı Gelirler Kontrolörlerinin ”Vergi Sorunları Dergisi”nde yer edinen bir araştırmaya nazaran, tüm dünyada artan vasıta kullanımı çevre kirliliğine ve sera gazlarının (metan, ozon, karbon monoksit ve karbon dioksit) emisyonuna niçin oluyor.

Dünyada her yıl motorlu taşıtların 900 milyon ton karbon dioksit (CO2) yaymış olduğu belirtiliyor. Daha ilkin meydana getirilen ölçümlerdeki trendin sürmesi halinde OECD ülkeleri, 2050 yılına kadar global motorlu taşıtlar emisyonunun yüzde 60’sına sebep olacak. CO2 emisyonundaki artış üstüne başta AB ülkeleri olmak suretiyle birçok OECD üyesi ülke, motorlu taşıtların vergilendirilmesinde geleneksel silindir hacmi, yaş, ağırlık şeklinde spesifik ölçüleri terk ederek, araçların yaymış olduğu karbon dioksit miktarını esas almaya başladı. Bu uygulamanın yakın gelecekte AB’nin ortak politikası haline gelmesi umut ediliyor.

AB, Kyoto Protokolünün öngördüğü şekilde binek otomobillerinin niçin olduğu CO2 emisyonunun azaltılması için çevreci araçların satışını teşvik ediyor. Meydana getirilen araştırmalara nazaran, karbon CO2 emisyonunun ortalama yüzde 28’i ulaştırmadan, ulaştırma kaynaklı emisyonun da yüzde 84’ü karayolu ulaştırmasından kaynaklanıyor. Bunun yarısından fazlası da binek otomobiller tarafınca gerçekleştiriliyor. AB Direktifleri doğrultusunda yeni araçların CO2 emisyonu, 2012 senesinde averaj kilometrede 160 gramdan 130 grama düşürülecek ve Kyoto Protokolünün öngördüğü kilometrede 120 gram hedefine yaklaşılacak.

AB’de, 2012’de yeni üretilen araçların yüzde 65’i, 2013 senesinde yüzde 75’i, 2014 senesinde yüzde 80’i ve 2015’den sonrasında tamamı Yönerge ile düzenlenen averaj sınır olan 130 grama uyumlu olacak.

AB’DE VERGİ UYGULAMALARI

Halen 27 AB üyesi ülkeden 17’si (Avusturya, Belçika, Cenup Kıbrıs, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, İrlanda, Letonya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Portekiz, Romanya, İspanya, İsveç ve İngiltere) binek otomobillerde kısmen ya da yakıt tüketimine nazaran vergi uyguluyor. Bunların 15’i ülke elektrikli araçlar için vergi teşvikleri sunuyor.

Bu 15 ülkede geçen yıl itibariyle motorlu taşıtlar vergisinin gayri safi yurt içi hasılaya oranı yüzde 3,4, buradan gelen vergi de 337 milyar avro oldu.

TÜRKİYE’DE DURUM

Türkiye’de motorlu taşıtların vergilemesinde, araçların ”silindir hacmi” ve ”yaş” esas alınıyor. Silindir hacmi arttıkça araçların vergi miktarı artıyor, yaş arttıkça da vergi miktarı azalıyor.

Motor gücü yüksek olan araçların daha çok vergi ödemesi çevresel bir unsur olarak ön plana çıkarılmak istense de, sisteme, daha çok çevre kirliliğine yol açan yaşlı araçların daha düşük oranda vergilendirildiği eleştirileri yapılıyor. Ayrıca AB ile tam üyelik sürecinin, Türkiye’de de karbon emisyonuna dayalı bir vergileme sistemini mecburi kılacağı belirtiliyor.

-AVRUPA ÜLKELERİNDEN UYGULAMA ÖRNEKLERİ-

Motorlu Taşıtlar Vergisinde çeşitli ülke uygulamaları da şu şekilde belirleniyor:

-İngiltere: Motorlu taşıtları 2001 yılından itibaren karbon dioksit emisyonuna nazaran vergilendiriyor. Emisyon temelli vergilemenin yürürlüğe girmesinden sonrasında yeni şirket araçlarının averaj emisyonu 196 gramdan 2002’de 182 grama, 2007 senesinde 165 grama, 2008-2009 döneminde 140 grama düştü. Yüksek mesafe indiriminin kaldırılmasıyla şirket araçlarının 1 yılda katettikleri mesafe 300 milyon mile geriledi. 2009 tarifesine nazaran hurdaya çıkan araçların averaj CO2 emisyon miktarı, kilometrede 179 gram, bunların yerine alınan araçların 134 gram oldu.

–İrlanda:1 Temmuz 2008’den itibaren tescil edilen tüm binek otomobillerde motorlu taşıtlar vergisi, CO2 emisyonuna nazaran tespit ediliyor. Eski sisteme doğal olarak araçların motor gücüne nazaran vergilendirilmesine ise devam ediliyor. İrlanda’da düşük CO2 emisyonuna haiz araçlar ödüllendirilirken, yüksek CO2 emisyonuna haiz araçlar cezalandırılıyor. Ödenecek senelik vergi, çevre dostu araçlarda 104 avrodan başlıyor, bu sayı yüksek emisyona haiz araçlarda 2.100 avroya kadar yükseliyor.

–Fransa:2008 başlangıcında uygulamaya konulmuş olan ödül-cezalandırma sistemiyle CO2 emisyonu aşağı çekilmeye çalışılıyor. Sistemde düşük çevre kirliliğine yol açan yeni vasıta alımlarına fiyat indirimi sağlanırken, yüksek karbon emisyonuna haiz araçlar cezalandırılıyor. Bu yıl için kilometrede 124 gramdan fazla CO2 emisyonuna yol açan araçlar ödülden yararlanamıyor, emisyon miktarının 156 gramı aşması durumunda cezalar uygulamaya giriyor. Sistem yardımıyla 2007 sonunda 149 gram olan yeni araçların averaj emisyon miktarı, geçen senenin ikinci yarısında 133 grama düştü.

–İsveç: İsveç’te binek otoların niçin olduğu emisyon, öteki AB üyesi ülkelere nazaran oldukça yüksek. Bu ülkede 2006 senesinde CO2 emisyonuna dayalı vergilemeye geçildi. 2003 senesinde 198 gram düzeyinde bulunan CO2 emisyonu, 3 yıl sonrasında 191 grama geriledi. Sadece buna karşın İsveç, AB üyeleri içinde hala vasıta filosu ağır ve yakıt tüketimi yüksek olan bir ülke durumunda. Yüksek emisyona karşın ülkede büyük motorlu araçlar hala tercih ediliyor.

–Öteki ülkeler: AB’de 2006 senesinde binek otolara CO2 ile ilintili vergi tatbik eden ülke sayısı 9 iken, bu sayı 2007 senesinde 11’e, 2008 senesinde 14’e, ondan sonra da 17’ye terfi etti. Günümüzde İngiltere, Fransa, İsveç ve İrlanda’nın haricinde 13 ülke daha kısmen ya da tamamen CO2 emisyonuna ya da yakıt tüketimine nazaran motorlu taşıtlar vergisi uyguluyor. Listeye Almanya, Letonya ve İtalya da eklenirken, İtalya ve Lüksemburg haricindeki tüm Batı Avrupa vatanlarında arz edilebilir elektrikli araçlara teşvik uygulaması sözkonusu.

–Almanya: Karbon temelli motorlu taşıtlar vergisi uygulamasına son olarak katılan ülkelerden birisi. 2009 yılının sonunda gerçekleştirdiği düzeltim ile araçların silindir hacmine nazaran değil, yaydıkları CO2 ve öteki zararı dokunan gazların miktarına nazaran vergilendirmeye başladı.

–HollandaKarbon temelli vergileme icra eden bir öteki ülke. Daha temiz ve daha azca karbon yürüyerek vasıta teknolojini teşvik için plaka vergisini daha etkin yakıtlı araçlan için indirdi. Bu değişimin arkasından etkin yakıtlı B kategori araçların piyasa oranı yüzde 9,5’den yüzde 16,1’e terfi etti

• Tags
• Motorlu Taşıtlar Vergi Sistemi Değişiyor
• Taşıt vergisinde yeni sistem geliyor